برداشتن وزیرای اربعین 94، اشتباه بود

تجربه افراد از رویدادهای مختلف (از مصرف یک کالا گرفته تا برخوردها و تعاملات با انسان ها) شکل دهنده نگرش او درباره آن رویدادهاست. هر چه درجه برانگیختگی فرد به دلایل مختلف در رویداد خاصی بیشتر شود، نگرش قوی تر و مستحکم تری نسبت به آن در او شکل خواهد گرفت. نگرش ها در گذشت زمان شکل می گیرند، تقویت می شوند یا تغییر می کنند.

در خصوص لزوم اخذ ویزا برای ورود به عراق، آنچه که سال 93 و سال 94 اتفاق افتاد، بسیار شبیه به یکدیگر بود. در سال گذشته اعلام رسمی مبنی بر لزوم اخذ ویزا و گذرنامه برای خروج توسط مقامات رسمی اعلام شد. اما به علل مختلف، این تصمیم پا برجا نماند و تنها برای زیارت اربعین نیازی به ویزا نبود، بلکه نیازی به گذرنامه هم نبود. این تصمیم دولت در سال گذشته، زمینه شکل گیری این نگرش نسبت به رفتار حکومتی مبنی احتمال عدم باقی ماندن بر تصمیم اتخاذ شده و اعلام شده فراهم کرد.

همین زمینه باعث شد تا بسیاری از افراد اخذ ویزای خود را به تعویق بیندازند و منتظر تغییر تصمیم دولتی ها و اعلام آن ماندند. حتی برخی ها هم به لب مرز رفتند که مشکلاتی را برای خروج کسانی که مجوز قانونی داشتند، ایجاد کردند. مقامات مختلف دولتی ، انتظامی و مرزبانی بر لزوم تامین ویزا برای خروج از کشور تاکید کردند. به کرات مسئولین عالی رتبه مرتبط در صدا و سیما ظاهر شدند و تاکید کردند که مردم به شایعات توجهی نکنند، ویزای امسال برداشته نخواهد شد. در کنار درخواست های مکرر مقامات دولتی از مردم مبنی بر لزوم حضور با مجوزهای لازم قانونی در لب مرز برای خروج از کشور، به یک باره و در کمتر از دو روز مانده به اربعین اعلام می شود که وزیرای اربعین برداشته شد!!!

این که چرا این اتفاق افتاد و احتمالا دارای دلایل فنی خاصی بوده است، محل بحث این نوشتار نیست. در هر صورت و برای هر هدفی که این کار افتاده است باید توجه داشت که این عدم پای بندی مقامات دولتی به تصمیمی که تا روز گذشته با جدیت فراوان بر عدم تغییر آن تاکید می کردند، تقویت کننده این نگرش نسبت به تصمیمات دولتی است که اگر چه یک تصمیمی مورد تاکید فراوان قرار بگیرد، اگر چه مکررا گفته شود که این تصمیم تغییرناپذیر و حتمی است، اما این سخنان قابل خدشه بوده و این احتمال وجود دارد که دستگاه های حکومتی به آنچه گفته پای بند نباشند

عدم توجه به این ملاحظات به تدریج می توان تقویت کننده و محکم کننده نگرش خطرناک فوق نسبت به تصمیمات حکومتی باشد. موضوعی که اگر دامنه آن وسیع شود، پیامدهای مطلوبی نخواهد داشت؛ چرا که حکومت با اتخاذ سیاست ها و تصمیمات خود و ابلاغ آن به مردم در صدد شکل دادن به رفتارهای خاصی است که در صورت این که این مرجع اعتبار و وثوق خود را از دست بدهد، چگونه می تواند به امور عمومی و اجتماعی مردم سامان بخشد؟

به نظر می رسد در صورت لزوم اخذ ویزا به عنوان تصمیم اولیه برای سال آینده اربعین، با توجه به تصور و نگرش شکل گرفته، مدیریت خروج افراد از کشور بسیار دشوار خواهد بود.