اعتماد به خیریه های دولتی یا غیردولتی؟

بدون شک مهم ترین عامل برای جلب کمک های مردمی توسط یک خیریه چه در شکل دولتی و چه در شکل غیردولتی، عنصر اعتماد است. مردم زمانی حاضر می شوند کمک های مالی و مادی خود را از طریق یک سازمان به دست نیازمندان برسانند که نسبت به عملکرد آن سازمان اعتماد داشته باشند. روشن است که این مفهوم همچون سایر مفاهیم علوم اجتماعی، دارای ابعاد و مولفه هایی است که سنجش آن در گرو طراحی مدل اندازه گیری برای آن است. به عنوان مثال مولفه های زیر به عنوان چیستی اعتماد به یک خیریه می تواند مورد توجه قرار گیرد:

-       موضوعی که کمک های مردمی به آن اختصاص می یابد مهم بوده و می تواند به جامعه(یا بخشی از آن) سود برساند

-       کمک مالی من می تواند در کنار کمک دیگران بخشی از مسئله را حل کند

-       اعتقاد دارم به سازمانی که کمک می کنم، پول را دقیقا در محل گفته شده صرف خواهد کرد

-       سازمانی که به او کمک می کنم، از فساد و سوء استفاده مبرا است.

-       سازمان گزارشی از عملکرد (هزینه کرد) مالی خود را به صورت شفاف منتشر می کند.

-       رسانه ای که خیریه برای تبلیغ استفاده می کند، دارای اعتبار بوده و پیام های آن موثق است.

آنچه که در این نوشتار به آن پرداخته می شود، با هدف مقایسه میزان اعتماد عمومی مردم به خیریه های دولتی و خیریه های غیردولتی به طور کلی است. اگر چه نگارنده نسبت به ضعف فنی برای سنجش این مفهوم به صورت تک بعدی آگاه است، اما خالی از لطف نیست نتیجه بدست آمده با همین ابزار دارای اشکال از یک نمونه 474 تایی گرفته شده از شهر تهران ارائه شود.

 نتایج آزمون های آماری بر روی این داده ها نشان می دهد که تفاوت معناداری در خصوص میزان اعتماد مردم به خیریه های دولتی و خیریه های غیردولتی وجود ندارد. به عبارت دیگر میزان اعتماد مردم به هر دو به یک اندازه است. اما نکته قابل توجه در تحلیل اعتماد مردمی به خیریه های دولتی و غیردولتی، توجه به نمودار میله ای این دو سوال است.

 

همان طور که مشخص است در نمودار اعتماد به خیریه های غیردولتی، بیشترین فراوانی در سطح متوسط قرار دارد، در حالی که در نمودار اعتماد به خیریه های دولتی، تقریبا پراکندگی دسته ها یکسان است(به زبان آماری فرض صفر آزمون کای دو در اعتماد به خیریه های دولتی رد نشده است) با این توضیح باید گفت که خیریه های دولتی در عین آنکه طرفدارانی سرسخت و دو آتیشه(!) دارند، مخالفان جدی و به شدت متنفر هم دارند(!) در حالی که این موضوع در خیریه های غیردولتی به این شدت نیست و اکثر مخاطبان در مرکز نمودار یعنی در دامنه اعتماد متوسط (کمی بیشتر یا کمتر) قرار گرفته اند. دلیل این موضوع چه می تواند باشد؟ این فرضیه که «طرفداران خیریه های دولتی کسانی هستند که تعلق و گرایش بیشتری به ساختار سیاسی کشور داشته و یا به واسطه تمایلات و گرایشات مذهبی خود، اعتماد زیادی به نهاد دولتی پیدا کرده اند، در حالی که مخالفان اعتماد به دولت کسانی هستند که تصور فاسدانه ای از حکومت را در ذهن داشته و آن را به همه شئون و امور مرتبط با دولت تسری می دهند»، تا چقدر می تواند درست باشد؟ چرا این تکثر و شدت تقابل تصویرهای شکل گرفته از اعتماد در خصوص خیریه های غیردولتی در ذهن مخاطبان شکل نگرفته است؟